Jakiego wsparcia potrzebuje młodzież od psychologów i duszpasterzy?

Znakiem rozpoznawczym XXI wieku jest szybkość. Szybkość rozwoju, szybkość przetwarzania informacji, szybkość dostępu do informacji, szybkość życia. W takich czasach, kiedy wszystko wokół pędzi, człowiek ma trudności z dostosowaniem się do nowej rzeczywistości. Nasze wnętrze, emocje, rozwój neurologiczny przeszły długą i żmudną drogę, aby osiągnąć aktualny poziom funkcjonowania. W zderzeniu z pędem współczesnego świata, nasza psychika nie nadąża z wprowadzaniem zmian, które miałyby pozytywny wydźwięk w całym naszym organizmie. Z tego powodu, coraz częściej zmagamy się z przeciążeniem, depresją, różnego rodzaju zaburzeniami, chorobami cywilizacyjnymi wywołanymi stresem. A jak w tej nowej rzeczywistości ma się odnaleźć nastolatek? Młody człowiek dorastający w zupełnie nowym świecie, który zmienia się z dnia na dzień, pozostaje ostatecznie sam wobec natłoku informacji. W domu towarzyszą mu rodzice, którzy często, już dawno zagubili się w nowej rzeczywistości, nie potrafią oddzielić pracy od czasu w domu, nie są w stanie budować zdrowych relacji rodzinnych. Rówieśnicy są równie zagubieni, ale wszyscy udają, że wiedzą co się dzieje. Sam dorastający człowiek przeżywa wiele wewnętrznych zmian: wyglądu, podważa znane mu dotąd autorytety, szuka swojej tożsamości, szuka odpowiedzi jaki jest sens istnienia.

Świat jest pełen fałszywych idoli, pseudo autorytetów. Nikt nie wie co jest prawdą a co kłamstwem. Każdy ma inną opinię, inne zdanie i wszyscy mają niezaprzeczalne argumenty. W całym tym chaosie potrzebna jest profesjonalna pomoc. Można zapytać, jaka pomoc? To są normalne problemy, z którymi się zmagają młodzi ludzie, przecież wyjdą z tego. Czy na pewno?

Otóż, w badaniach przeprowadzonych w latach 2018 – 2019 dotyczących funkcjonowania adolescentów („Polska w złej kondycji psychofizycznej”, Więź LXII/2019), można zauważyć wzrost problemów emocjonalnych, zaburzeń behawioralnych, psychicznych a nawet okaleczeń, prób samobójczych, depresji nastolatków, zaburzeń tożsamości, problemy z tworzeniem relacji społecznych a przede wszystkim problemy z określeniem sensu życia – co za tym idzie, brak motywacji do podejmowania działań oraz trudności z planowaniem przyszłości.
Obecnie, może bardziej niż kiedykolwiek, młodzi ludzie potrzebują wsparcia ze strony profesjonalistów oraz przywódców duchowych. Niezbędna w procesie wsparcia jest informacja. Informacja, że pomoc jest dostępna, potrzebna i przynosi ulgę. Jako psychologowie, wciąż zmagamy się z poglądem, że po naszą pomoc sięga się w ostateczności. A tak nie musi być. Możemy zapobiegać, a nie pomagać. Wystarczy dać nam szansę. Przy natłoku informacji o świecie i ze świata, wzrasta także ilość informacji o człowieku. Wiemy co, kiedy boli, wiemy dlaczego i jak temu zapobiec. Umiemy odróżnić to, co wynika z hormonalnych i rozwojowych  zmian, a co może być skutkiem większych problemów.

Osoby, które mają ten przywilej aby być przywódcami duchowymi, liderami młodych ludzi mają bardzo trudne zadanie. Najczęściej to oni, jako pierwsi, stykają się z problemem nastolatka. Często muszą mieć gotową odpowiedź, tu i teraz. Obarczeni są odpowiedzialnością za życie duchowe swoich podopiecznych oraz ich dobrostan psychiczny. To oni mają największy autorytet wśród dorastającej młodzieży. Dlatego tak niezbędna jest stała współpraca duszpasterzy z psychologiem. W obliczu tak wielu problemów na tle psychicznym we współczesnym świecie, nie można dobrze i odpowiedzialnie pomóc młodemu człowiekowi bez odpowiedniej wiedzy. Tak samo psychologowie, którzy wspierają młodzież ze środowisk kościelnych powinni być otwarci na przeżycia duchowe czy trudności w relacji z Bogiem, o których nastolatkowie mówią.

A jak na te kwestie patrzą osoby zaangażowane w pracę z młodzieżą i sami adolescenci? Poniżej przedstawiam kilka wypowiedzi, które naświetlą nam ten temat:

Iza: “Wydaje mi się, że najważniejsza rzecz to zadbać o możliwość rozwoju w służbie i pchać dalej. Ważnym elementem jest także docenianie wysiłku i pracy naszej młodzieży.”
Wiktoria: “Myślę, że potrzebują poczucia, że nie są sami. Muszą zrozumieć, że są ludzie którym zależy, którzy ich kochają i pokazują całkowitą akceptację bez oceny. I że cokolwiek przeżywają mają do tego prawo i ich problemy nie są zbyt błahe, żeby o nich mówić. Zarazem nie są tak niewyobrażalnie ciężkie, aby przez nie nie przejść.  Potrzebują usłyszeć jak najwięcej dobrych słów i wskazania ich potencjału i pomocy w rozwijaniu go.”
Bartek: “ Nie mam pomysłu na swoją przyszłość. Nie wiem też jak powinienem zaplanować swoja edukację. Myślę, że gdybym miał możliwość lepiej poznać swoje mocne strony i ktoś pomógłby mi zaplanować co dalej, to nie bałbym się przyszłości.”

W przytoczonych wypowiedziach, wyróżnia się kilka obszarów, w których niezwykle istotne jest okazanie wsparcia nastolatkowi: poczucie własnej wartości, sprawstwo – zaangażowanie w służbę, możliwość wpływu i rozwoju, równowaga emocjonalna, stworzenie możliwości poznania siebie i kreowania swojej tożsamości, ugruntowania w Prawdzie, poczucie przynależności i akceptacji.

Im większa jest świadomość problemów z jakimi borykają się młodzi ludzie, tym skuteczniej możemy okazać wsparcie, wychodząc naprzeciw ich potrzebom.  Jaki rodzaj działań można podjąć, aby osiągnąć powyższy cel? Po pierwsze – edukować liderów młodzieżowych i duszpasterzy w sferze psychologicznej, po drugie – kreować przestrzeń dla młodych ludzi, w której poczują się bezpiecznie, aby mówić o swoich przeżyciach, po trzecie – organizować warsztaty dla młodzieży w tematach, które odpowiedzą na ich potrzeby np. z obszaru doradztwa zawodowego, poznania i kontroli emocji, technik relaksacyjnych, wzmacniania zachowań społecznych. Po czwarte i najważniejsze – myślę, że wszelkie formy wsparcia będą najbardziej owocne jeśli będą towarzyszyły zaangażowaniu i poczuciu przynależności do lokalnych grup młodzieżowych i lokalnego kościoła.

Chrześcijańska Poradnia wychodzi naprzeciw potrzebom młodych ludzi. Na wiosnę uruchamiamy GRUPĘ WSPARCIA I ROZWOJU DLA MŁODZIEŻY w wieku 13-18 lat oraz cykliczne spotkania z ekspertami z różnych dziedzin.
A 9 stycznia 2020 roku od 16.00 – zapraszamy na spotkanie z doradcą zawodowym oraz na indywidualne konsultacje (szczegóły wkrótce).

Monika Kotulska